رایج ترین بیماری ها بین سالمندان؛ بررسی کامل مشکلات شایع در سنین بالا

بالا رفتن سن بخشی طبیعی از زندگی انسان است اما با خودش تغییرات زیادی در بدن به همراه دارد. وقتی سن بالاتر می رود، سیستم ایمنی مانند گذشته قوی عمل نمی کند، عضلات و استخوان ها توان سابق را از دست می دهند و بسیاری از اندام ها که سال ها فعالیت داشته اند دچار فرسودگی می شوند. به همین دلیل سالمندان نسبت به سایر گروه های سنی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند و همین موضوع ضرورت مراقبت و توجه به آنها را بیشتر می کند.

چرا افراد سالمند بیشتر بیمار می شوند؟

وقتی فرد پا به سن بالا تر می گذارد، تغییرات طبیعی بدن احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد. سیستم ایمنی ضعیف تر می شود و همین مسئله مقابله با ویروس ها و باکتری ها را سخت تر می کند. علاوه بر این، متابولیسم بدن کندتر می شود و ترمیم سلول ها به زمان بیشتری نیاز دارد. در همین زمان تراکم استخوان ها کاهش پیدا می کند و عضلات توانایی گذشته را ندارند، بنابراین خطر شکستگی و مشکلات حرکتی بالاتر می رود. از طرفی بسیاری از سالمندان به طور همزمان با چند بیماری مزمن دست و پنجه نرم می کنند که کنترل آن سخت است. زندگی کم تحرک و تغذیه نامناسب هم مزید بر علت می شود و باعث می گردد بیماری ها در این دوران بیشتر رخ دهند و درمانشان هم دشوارتر شود.

مشکلات تنفسی در دوران سالمندی

بیماری های تنفسی یکی از رایج ترین مشکلاتی است که در سنین بالا مشاهده می شود. ریه ها با گذشت زمان انعطاف خود را از دست می دهند و ظرفیت تنفسی کاهش می یابد. همین مسئله سبب می شود افراد سالمند در برابر بیماری های ریوی آسیب پذیرتر باشند. برای مثال آسم تنها محدود به کودکان نیست و بسیاری از سالمندان نیز به دلیل التهاب راه های هوایی دچار خس خس سینه، تنگی نفس و سرفه های طولانی می شوند. از سوی دیگر بیماری انسدادی مزمن ریه یا همان COPD به ویژه در افرادی که سابقه استعمال دخانیات دارند شایع است. این بیماری با سرفه های همراه با خلط و مشکلات جدی تنفسی همراه است. عفونت ریه و ذات الریه هم در سالمندان بسیار خطرناک است زیرا یک سرماخوردگی ساده می تواند در مدت کوتاهی تبدیل به ذات الریه شود. همچنین برخی از افراد مسن دچار فیبروز ریوی می شوند که در آن بافت ریه سفت می گردد و اکسیژن رسانی به بدن به سختی انجام می شود.

بیماری های کلیوی در سالمندان

کلیه ها از مهم ترین اندام های بدن هستند که وظیفه تصفیه خون و دفع سموم را بر عهده دارند. در سنین بالا عملکرد کلیه ها به تدریج ضعیف می شود و همین موضوع احتمال بیماری را بیشتر می کند. یکی از رایج ترین مشکلات در این سنین نارسایی کلیه است که در صورت شدید شدن فرد به دیالیز نیاز پیدا می کند. سنگ کلیه نیز به دلیل تجمع مواد معدنی در کلیه ها به وجود می آید و دردهای شدیدی به همراه دارد. از دیگر مشکلاتی که در سالمندان شایع است عفونت های مجاری ادراری است که به دلیل کاهش قدرت سیستم ایمنی بیشتر رخ می دهد. بیماری مزمن کلیه یا همان CKD نیز در سالمندان زیاد دیده می شود و در صورت پیشرفت می تواند به نارسایی کلیه منجر شود.

ضعف عضلات و بیماری های استخوانی

با افزایش سن، استخوان ها تراکم خود را از دست می دهند و عضلات ضعیف می شوند. همین موضوع باعث می شود سالمندان بیشتر در معرض زمین خوردن و شکستگی باشند. پوکی استخوان یکی از شایع ترین بیماری های استخوانی در این دوران است که باعث شکنندگی و آسیب پذیری شدید استخوان ها می شود. آرتروز یا همان ساییدگی مفاصل نیز در سالمندان فراوان دیده می شود و موجب درد و محدودیت حرکتی می گردد. بسیاری از سالمندان از کمردردهای مزمن شکایت دارند که علت آن مشکلات ستون فقرات و فرسودگی دیسک هاست. علاوه بر این، ضعف توده عضلانی و التهاب عضلات هم شرایط حرکتی را سخت تر می کند و فرد را وابسته تر به اطرافیان می سازد.

مشکلات گوارشی در سنین بالا

دستگاه گوارش نیز در دوران سالمندی تغییر می کند و همین تغییرات باعث ایجاد بیماری های گوارشی می شود. یبوست مزمن یکی از رایج ترین مشکلات است که به دلیل کند شدن حرکات روده و کمبود فیبر در رژیم غذایی به وجود می آید. زخم معده و اثنی عشر نیز در میان سالمندان شایع است که معمولا به دلیل مصرف طولانی مدت دارو یا تغییر در ترشحات معده رخ می دهد. رفلاکس معده به مری یا همان ترش کردن هم به دلیل ضعف دریچه بین معده و مری ایجاد می شود و موجب سوزش سر دل می گردد. در میان بیماری های جدی تر می توان به کبد چرب و همچنین سرطان های گوارشی اشاره کرد که خطر ابتلا به آنها در سنین بالا افزایش می یابد.

بیماری های قلبی و عروقی در سالمندان

مشکلات قلبی و عروقی یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر در میان سالمندان به شمار می رود. با بالا رفتن سن، رگ ها سخت و تنگ می شوند و احتمال بروز بیماری هایی مانند سکته قلبی افزایش می یابد. برخی افراد دچار نارسایی قلبی می شوند که در آن قلب توانایی پمپاژ کافی خون را ندارد. آنژین صدری یا درد قفسه سینه نیز یکی از مشکلات شایع است که ناشی از کمبود خون رسانی به قلب است. در کنار اینها ضربان نامنظم قلب یا همان آریتمی هم در سنین بالا بیشتر دیده می شود. گاهی مشکلات عروقی منجر به سکته مغزی می شوند که می تواند زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

دیابت در دوران سالمندی

دیابت یکی از بیماری های مزمنی است که در میان سالمندان شیوع زیادی دارد. در این سن بدن توانایی کافی برای تنظیم قند خون ندارد و همین مسئله مشکلات زیادی ایجاد می کند. دیابت نوع یک اگرچه بیشتر در جوانی رخ می دهد اما ممکن است در سالمندان نیز دیده شود. با این حال شایع ترین نوع دیابت در این گروه سنی دیابت نوع دو است که به دلیل مقاومت بدن در برابر انسولین به وجود می آید. عوارض دیابت در سالمندان بسیار جدی است و می تواند باعث مشکلاتی مثل زخم پای دیابتی، آسیب کلیوی و مشکلات بینایی شود. به همین دلیل کنترل قند خون از اهمیت بالایی برخوردار است.

فشار خون بالا

فشار خون بالا بیماری خاموشی است که معمولا بدون علامت پیشرفت می کند و زمانی تشخیص داده می شود که عوارض جدی ایجاد کرده باشد. در سالمندان فشار خون بالا می تواند زمینه ساز سکته قلبی و سکته مغزی شود و حتی باعث نارسایی کلیه و مشکلات بینایی گردد. بسیاری از سالمندان تا زمانی که به پزشک مراجعه نکنند متوجه بالا بودن فشار خون خود نمی شوند و همین موضوع اهمیت معاینه های منظم پزشکی را نشان می دهد.

آلزایمر و مشکلات حافظه

یکی دیگر از بیماری های رایج در سالمندان آلزایمر است که به تدریج حافظه و قدرت شناخت فرد را کاهش می دهد. در ابتدا فرد فراموشی های کوچک دارد اما به مرور مشکلات شدیدتر می شود و حتی مسیرهای آشنا را گم می کند. بسیاری از بیماران در یافتن کلمات مناسب دچار مشکل می شوند و تغییرات رفتاری و شخصیتی نیز در آنها مشاهده می شود. درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد اما با مراقبت های مناسب می توان سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داد.

بیماری های عصبی در سالمندان

سیستم عصبی در دوران سالمندی آسیب پذیرتر می شود و همین موضوع احتمال ابتلا به بیماری های عصبی را بالا می برد. پارکینسون یکی از شایع ترین این بیماری هاست که با لرزش دست ها، سفتی عضلات و مشکلات حرکتی همراه است. سکته مغزی نیز یکی از جدی ترین بیماری های عصبی است که بر اثر قطع جریان خون به مغز رخ می دهد. برخی سالمندان دچار نوروپاتی محیطی می شوند که به شکل بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پا خود را نشان می دهد. اگرچه بیماری ام اس کمتر در سالمندان شایع است اما در برخی موارد می تواند بروز پیدا کند و مشکلات زیادی ایجاد کند.

جمع بندی

سالمندان به دلایل مختلفی از جمله ضعف سیستم ایمنی، کاهش تراکم استخوان، تغییر در متابولیسم و سبک زندگی کم تحرک بیشتر از دیگران در معرض بیماری قرار دارند. مشکلات قلبی، فشار خون بالا، دیابت، آلزایمر، بیماری های تنفسی و کلیوی و همچنین اختلالات عصبی و گوارشی از مهم ترین بیماری هایی هستند که در این دوران شایع می شوند. مراقبت های پزشکی، توجه خانواده و داشتن سبک زندگی سالم می تواند نقش مهمی در کاهش شدت این بیماری ها داشته باشد.

در کنار مراقبت های جسمی، توجه به آرامش روحی و معنوی سالمندان نیز بسیار مهم است. کارهای نیکوکارانه و معنوی مثل شرکت در پویش های نیکوکاری، پرداخت زکات، استفاده از خدماتی مانند استخاره آنلاین و پرداخت صدقه آنلاین می تواند هم به نیازمندان کمک کند و هم حس آرامش بیشتری برای سالمندان و خانواده آنها به همراه داشته باشد. مجموعه خیریه شعف این امکان را فراهم کرده است تا هر کسی بتواند با شرکت در فعالیت های خیرخواهانه سهمی در شادتر کردن دل ها و کمک به دیگران داشته باشد.