در فرهنگ اصیل ایرانی، مادر همیشه ستون خیمه خانواده بوده است. اما گاهی اوقات طوفان های زندگی، این ستون را در معرض فشار های سنگین تری قرار می دهد. وقتی زنی به هر دلیلی (فوت همسر، طلاق، یا از کار افتادگی شوهر) تبدیل به “سرپرست خانوار” می شود، بار مسئولیت دو چندانی را به دوش می کشد. او هم باید مادری مهربان باشد که عاطفه را در خانه جاری می کند و هم باید پدری قوی باشد که نان را به سفره می آورد. در این میان، بزرگ ترین چالش، تامین هزینه های زندگی بدون خدشه دار شدن عزت نفس خانواده است.
اینجاست که بحث شیرین و حیاتی “کارآفرینی” و “اشتغال زایی” مطرح می شود. چرا باید به کمک های نقدی ماهانه بسنده کرد وقتی می توانیم ماهیگیری یاد بدهیم؟ توانمندسازی زنان سرپرست خانوار از طریق راه اندازی کسب و کار های خانگی، فقط یک پروژه اقتصادی نیست؛ بلکه احیای امید و زندگی در رگ های یک خانواده است. در این مقاله جامع، می خواهیم قدم به قدم بررسی کنیم که چگونه حمایت های خیریه می تواند یک زن خانه دار را به یک کارآفرین موفق تبدیل کند و چرا این مسیر، بهترین راه برای مبارزه با فقر است.
چرا کارآفرینی؟ چرا فقط کمک مالی نه؟
شاید بپرسید چرا موسسات خیریه به جای اینکه پول نقد به حساب مددجویان واریز کنند، این همه زحمت می کشند تا برای آن ها شغل ایجاد کنند؟ پاسخ در یک کلمه خلاصه می شود: “کرامت انسانی”.
وقتی یک مادر سرپرست خانوار، سر ماه منتظر واریزی اندک مستمری باشد، ناخودآگاه حس وابستگی و ناتوانی در او و فرزندانش شکل می گیرد. فرزندان او یاد می گیرند که باید دستشان جلوی دیگران دراز باشد. اما وقتی همان مادر، با هنر دستان خودش (چه خیاطی باشد، چه آشپزی و چه صنایع دستی) درآمد کسب می کند، داستان کاملا عوض می شود.
او حالا یک “تولید کننده” است. فرزندانش او را قوی و با اراده می بینند. این مادر با درآمد خودش برای فرزندش کفش و لباس می خرند و این لذت بخش ترین حس دنیاست. کارآفرینی، افسردگی ناشی از فقر را از بین می برد. زنی که صبح ها با هدف کار بیدار می شود، دیگر فرصتی برای غصه خوردن ندارد. بنابراین، حمایت از کسب و کارهای خانگی، در واقع حمایت از سلامت روان و غرور یک خانواده است.
نقش کلیدی خیریه ها؛ از آموزش تا فروش
یک زن سرپرست خانوار که تمام دغدغه اش تامین اجاره خانه ماه بعد است، سرمایه و دانشی برای شروع کار ندارد. او نمی تواند ریسک کند. اینجاست که موسسات خیریه به عنوان یک “شتاب دهنده” و حامی وارد میدان می شوند. نقش خیریه ها در این فرآیند بسیار حیاتی و چند لایه است:
۱. کشف استعداد: اولین قدم این است که مددکاران بفهمند این خانم چه هنری دارد؟ آیا آشپزی اش خوب است؟ آیا قالی بافی بلد است؟ یا شاید استعداد یادگیری کارهای کامپیوتری را دارد.
۲. آموزش تخصصی: بسیاری از این زنان مهارت های اولیه را دارند اما با بازار کار حرفه ای آشنا نیستند. برگزاری کارگاه های آموزشی برای ارتقای مهارت، بخش مهمی از کار است.
۳. تامین سرمایه اولیه: خرید چرخ خیاطی، اجاق گاز صنعتی، مواد اولیه قالی یا هر ابزار دیگری نیاز به پول دارد. خیریه ها با استفاده از منابع مالی که از طریق صدقه آنلاین و کمک های مردمی جمع آوری شده، این ابزارها را به صورت وام قرض الحسنه یا بلاعوض در اختیار مددجو قرار می دهند.
۴. بازاریابی و فروش: تولید محصول یک چیز است و فروختن آن چیز دیگر. بسیاری از زنان سرپرست خانوار تولیدکنندگان خوبی هستند اما فروشنده های خوبی نیستند. خیریه ها با ایجاد بازارچه های خیریه یا فروشگاه های آنلاین، محصولات این زنان را به دست مشتری می رسانند.
کسب و کار های خانگی مناسب با فرهنگ ایرانی
در کشور ما ایران، پتانسیل های فوق العاده ای برای کارهای خانگی وجود دارد که هم درآمدزا هستند و هم با نقش مادری تضادی ندارند. برخی از موفق ترین مشاغلی که زنان سرپرست خانوار توانسته اند در آن ها بدرخشند عبارتند از:
- تهیه و بسته بندی مواد غذایی: هیچ کس دستپخت بانوان ایرانی را رد نمی کند. پختن پیاز داغ، سبزی خرد شده، ترشیجات، مربا و غذاهای خانگی یکی از پردرآمدترین مشاغل است.
- خیاطی و تولید پوشاک: از تعمیرات لباس گرفته تا دوخت سرویس آشپزخانه و لباس نوزاد. با یک چرخ خیاطی ساده می توان کارگاهی کوچک در گوشه اتاق راه انداخت.
- صنایع دستی و قالی بافی: هنر نزد ایرانیان است و بس. فرش بافی، گلیم، چرم دوزی و میناکاری، بازارهای خوبی حتی در خارج از کشور دارند.
- پرورش گیاهان زینتی: در شهرهای آپارتمانی امروزی، همه دنبال گل و گیاه هستند. تکثیر کاکتوس و گیاهان آپارتمانی در تراس خانه یا حیاط، کاری آرامش بخش و سودآور است.
قدرت جمعی؛ چگونه با پول های خرد کارخانه بسازیم؟
شاید فکر کنید برای راه اندازی این مشاغل نیاز به بودجه های میلیاردی است. البته که بودجه نیاز است، اما معجزه “جمع سپاری” را دست کم نگیرید. در دنیای امروز، روش های نوین نیکوکاری تغییر کرده است.
زمانی که یک موسسه خیریه یک پویش نیکوکاری برای خرید ۱۰ دستگاه چرخ خیاطی راه اندازی می کند، هزاران نفر با مبالغ کم در آن شرکت می کنند. شاید ده هزار تومان برای من و شما پولی نباشد، اما وقتی هزار نفر این مبلغ را پرداخت کنند، هزینه خرید چند چرخ خیاطی تامین می شود و چند خانواده نجات پیدا می کنند.
شرکت در پویش نیکوکاری اشتغال زایی، یکی از هوشمندانه ترین روش های صدقه دادن است. چون این صدقه تبدیل به “صدقه جاریه” می شود. تا زمانی که آن چرخ خیاطی می چرخد و آن زن نان در می آورد، ثوابش برای شما نوشته می شود. سامانه های پرداخت صدقه آنلاین این امکان را فراهم کرده اند که شما دقیقا انتخاب کنید پولتان صرف چه کاری شود؛ صرف خرید غذا شود یا صرف خرید ابزار کار؟ قطعا خرید ابزار کار، اثر پایدارتری دارد.
کودکانی که آینده شان ساخته می شود
یکی از بزرگترین نگرانی های ما در جامعه، وضعیت کودکان بی سرپرست یا کودکانی است که پدرشان توانایی اداره زندگی را ندارد. وقتی مادر خانواده توانمند شود، اولین کسی که سود می برد همین کودکان هستند.
تحقیقات نشان داده است در خانواده هایی که مادر شاغل و مستقل است، احتمال ترک تحصیل کودکان به شدت کاهش می یابد. این کودکان دیگر مجبور نیستند برای کمک به خرج خانه، کودکی خود را در چهارراه ها بفروشند و کارگری کنند. آن ها می توانند درس بخوانند و آینده ای متفاوت بسازند.
حمایت از کارآفرینی زنان، در واقع حمایت مستقیم از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست است. ما با این کار، جلوی تولید فقر در نسل بعد را می گیریم. کودکی که مادرش را در حال تلاش و موفقیت ببیند، الگو می گیرد و یاد می گیرد که با همت می توان بر مشکلات پیروز شد.
غلبه بر ترس؛ تردید در شروع کسب و کار
شروع هر کاری ترسناک است، به خصوص برای زنی که تمام دارایی اش اندک است و می ترسد همان را هم از دست بدهد. مددجویان معمولا ریسک پذیر نیستند. آن ها می ترسند که وام بگیرند و نتوانند قسط بدهند یا محصولشان روی دستشان بماند.
در اینجا مشاوران شغلی خیریه وارد عمل می شوند و با ارائه طرح توجیهی (Business Plan) ساده و منطقی، به آن ها اطمینان می دهند. اما ما ایرانی ها، علاوه بر عقل و منطق، به تکیه گاه معنوی هم نیاز داریم. گاهی اوقات، تمام محاسبات درست است اما دل آدم قرص نیست. فرد سر دوراهی می ماند که آیا وارد این کار جدید بشود یا نه؟
در فرهنگ دینی و سنتی ما، در چنین لحظاتی که عقل به تنهایی راهگشا نیست و مشورت با متخصصان هم انجام شده اما هنوز تردید وجود دارد، توسل به استخاره مرسوم است. استفاده از ابزارهایی مثل استخاره آنلاین در این شرایط بحرانی، می تواند به فرد کمک کند تا از نظر روانی به آرامش برسد و با توکل بر خدا قدم در مسیر بگذارد. البته باید تاکید کرد که استخاره جایگزین تحقیق و آموزش نیست، بلکه “متمم” تصمیم گیری برای رفع حیرت و دودلی است. وقتی زنی با توکل و اطمینان قلبی کارش را شروع کند، انگیزه و تاب آوری بیشتری در برابر مشکلات خواهد داشت.
بازارسازی مجازی؛ فرصتی طلایی برای فروش
امروزه دیگر نیازی نیست برای فروش ترشی خانگی یا لیف حمام، حتما مغازه ای در بازار اجاره کرد. فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، عدالت را تا حدودی برقرار کرده اند. یکی از مهم ترین خدماتی که خیریه های مدرن ارائه می دهند، آموزش نحوه استفاده از اینستاگرام و پلتفرم های فروش آنلاین به زنان سرپرست خانوار است.
تصور کنید مادری که در روستایی دورافتاده حصیر می بافد، بتواند محصولاتش را مستقیم به مشتریانی در تهران یا اصفهان بفروشد. این یعنی حذف واسطه ها و رسیدن سود واقعی به جیب تولیدکننده. خیریه ها حتی می توانند با راه اندازی سایت های واسط، محصولات این عزیزان را گارانتی کنند تا خریدار با خیال راحت صدقه آنلاین خود را نه به صورت پول مفت، بلکه به صورت “خرید کالای با کیفیت” پرداخت کند. خرید از این زنان، لذت بخش ترین نوع کار خیر است، چون شما کالایی دریافت می کنید که با عشق و امید ساخته شده است.
سخن پایانی
کارآفرینی برای زنان سرپرست خانوار، مسیری پر از چالش اما بسیار شیرین است. مسیری که انتهای آن، خودکفایی، عزت نفس و آینده ای روشن برای فرزندان این سرزمین است. ما به عنوان اعضای جامعه، وظیفه داریم نگاه مان را به مقوله خیریه تغییر دهیم. به جای اینکه فقط ماهی بدهیم، بیایید در خرید تور ماهیگیری سهیم شویم. هر قدم کوچک ما، هر آموزشی که می دهیم و هر حمایتی که می کنیم، آجری است در دیوار امنیت خانه ای که زنی تنها آن را محافظت می کند.
اگر دغدغه حمایت پایدار و اصولی از خانواده های آبرومند را دارید و می خواهید کمک های شما مستقیماً صرف اشتغال زایی و توانمند سازی شود، خیریه شعف بستری امن و شفاف را برای شما فراهم کرده است. در این مجموعه می توانید با مشارکت در طرح های مختلف، سهمی بزرگ در نشاندن لبخند رضایت بر لبان مادران و کودکان سرزمینمان داشته باشید.
نظرات